Janngirde Fulfulde/learning fulfulde
Fiinannde 1/day one
Alkule limto Fulfulde:
a, b, ɓ, c, d, ɗ, e, f,
g, h, i, j, k, l, m, n,
ny/ñ, o, p, ŋ, r, s, t, u,
w, y, ƴ, mb, nd, ng, nj.
a, b, ɓ, c, d, ɗ, e, f,
g, h, i, j, k, l, m, n,
ny/ñ, o, p, ŋ, r, s, t, u,
w, y, ƴ, mb, nd, ng, nj.
Tewrugol :
A,a = Aamadu, amugol (to dance).
A,a = Aamadu, amugol (to dance).
B,b = Bayillo, bantagol (to slap).
Ɓ, ɓ= Ɓoylugol (to bend), ɓale (black).
C,c=Caangol (river), pronunciation of “c” in Fulfulde is just as “ch” in church/cello. c=ch in English.
D,d = Daara (name of a place), daragol (to stand).
Ɗ,ɗ= Ɗoftaare (obedience), ɗoftagol (to obey).
E,e = Eda, ɓetugol (to measure).
F,f = Faatumata, fatugol (to boil).
G,g = Galle , gollugol (to work).
H,h = Hayre, haalugol (to speak).
I,i = Idiriisa, ittugol (to remove).
J,j = Jallo, jaabagol (to answer).
K,k = Kaafa, kalugol (to hinder).
L,l = Lamaraana, laaɓugol (to be clean).
M,m = Maryama, meemugol (to touch).
N,n = Nafoore, ne’agol (to be polite).
NY,ny/Ñ,ñ = Nyaamo (right hand), nyaamugol (to eat), pronuncition as in
O,o = Ommbaalo (a cover), ommbugol (to cover).
P,p = Paykum (a child), piyugol (to beat).
Ŋ,ŋ= Ŋarol (beauty), ŋatugol (to bite). Pronunciation as “ng ” in going, ŋ=ng in English.
R,r = Raaya (flag), raɗagol (to chase).
S,s = Saliimatu, salagol (to refuse).
T,t = Taahiru, tagugol (to creat).
U,u = Umaru, ukkugol (to put sth in).
W,w = Wuuri, wowlugol (to talk).
Y,y = Yaaye, yahugol (to go).
Ƴ, ƴ= Ƴamal, ƴettugol (to take).
Mb,mb = Mbaylaandi (industry), mbeewa (a goat).
Nd,nd = Ndaha (ink).
Ng,ng = Ngalu (wealth).
Nj,nj = Njaareendi (sand).
Fiinannde 2 / day 2
Winnden (mbinnden) fulfulde.
E fiinannde aranere, men holliino limto (abajada) fulfulde ngon. Hannde hiɗen jokkita ka mbinndudi fulfulde. Kala sartiiji mbinndudi fulfulde hollaaɗi ɗoo hino tuugii e mbatu (konferansi) fonnugol mbinndudi ɗemɗe hiirnaange Afirik fiɓanoongu Bamako (Mali ) e hitaande 1966 (mbinndudi UNESCO).
-Ciddal:
Hingal anndiniree sowugol alkulal ngal, e piide misal:
golle, galle , wallude, maɓɓe, makko, majjere, addude
Manndito-ɗen: ciddal hino waawi seerndude kelme (karfeeje) ɗiɗi e fulfulde, e misal (yeru) addude/adude, holude/hollude.
Yoga e alkule fulfulde heewaaka siddeede, si wonaa e kelme luɓaaɗe e aarabu, ɗum ko wano: r, s, f, w, h e piide misal saffawol. E saaʼi goo Fuuta Jaloo hino heɓa hh e kelme lasliije (kelme fulfulde finaa-tawaaje) wano hahhannde kono ko woni sabu ɗum, ko sartiiji hitoyankaagal (phonologie), si en ndaarii lasli on: haaɗ-haaɗ-nde (Fulɓe woɓɓe wiʼa kaaɗkaaɗngol). rr kadi hino woodi seeɗa wano surrude (suuɗ-r-ude, pulpule luttuɗe ɗen ko: suurude). Kelme janane kadi hino adda rr wano lorra (iwdi aarabu). Fulfulde Maasina hino adda ɗum e kelme lasliije wano hoorrude (hoot-r-ude) = naɓtude.
-Alkule nyonnde:
Alkule nyonnde ko b, d, g, j si ɗe hawtidaama e alkulal n wano: mb, nd, ng, nj. Tigi-tigi on mb ko nb ko tawde tun n takkaaɗo e b maa wonta m. Mise:
mbeewa, ndoondi, ngaari, njaareendi
-Pooɗugol:
Ko alkule laaɓuɗe tun pooɗetee, ɗum ko wano a, e, i, o, u. Mo no faalaa ɗe pooɗude, o sowa ɗe laabi ɗiɗi: aa, ee, ii, oo, uu.
Mise: aamude, meemude, iidaango, hootude, uumude.
Maandito-ɗen ɗoo kadi: pooɗugol ngol hino waawi seerndude kelme e fulfulde wano aamude/amude, meemude/memude.
-Siddugol alkule nyonnde ɗen:
mb → mmb, nd → nnd, ng → nng, nj → nnj
E hino ɗoo yoga e mise: Sammba, tammbaade, anndude, banndiraawo, janngirde, hannjere (takuure, gaŋaare, waskoore).
Siddugol ny ko nny (wonaa nyy/nyny!), e piide misal (yeru): sannyude
Winndirooɓe ñ ko ññ siddirta.
Ko alkule muume tun siddetee.
Fiinannde 3 / day 3
Mbinndudi fulfulde
En yi’ii mbinndudi fulfulde ndin ka Fiinannde 1 e Fiinannde 2, wonaa ko saɗti (metti fii). Kala faalaaɗo hino waawi ekkitaade ɗum e nder dumunna mo juutaa. Kono si en janngii binndanɗe fulfulde, en taway jiiɓu-jaaɓu hino heewi haa jooni, helmere wootere nden maa alkulal gootal ngal hino winndiree nooneeji ɗuuɗuɗi. Hay huunde wonaa sabu mum si wonaa waasude fahmondiral hakkunde Fulɓe. Goonga ko goɗɗo wi’unoo kon, Fulɓe ɓen waɗay aadi haa gasa, gooto fuu hoota ka mum waɗa ko faalaa. Sikke alaa, fahin hino tawaa e ko saɗtini siinugol aadi mbinndudi fulfulde, ŋakkugol jannde e ɗemngal muynaangal ngal ka lekkolji e ŋakkugol defte e jaayndeeji. Peeral hino etaade ɗoo hollitangol en yoga e ɗen luure ka mbinndudi:
ny/ñ/ɲ
Bensondiral (konferansi) Bamako ngal (1966) ko ny yamirnoo. Ko 1972 Persidan Senghor mo Senegal sar’ini mbinndudi ɗemɗe Senegaal yamiri huuwtorgol alkulal ñ luɓaangal e ispaaniyankoore (espanyol). Gine kadi nde jaɓunoo huuwotorgol fonndoodi UNESCO ndin feewndo duuɓi 1990 ɓeydani hoore mum alkule kese: ɲ e nb (lomto mb), tawi Mali kadi seliino ny lomtinirii ɲ. Jiiɓoldu ndun timmi tis, ko e mum won-ɗen haa jooni!
Ko ɓuri haawnaade, ko feewndo Najeeriya jaɓunoo fonndoodi UNESCO ndin (ɓayri ɓe tawanooka Bamako 1966 sabu on saanga e giiɗe maɓɓe muraadu ndun ko muraadu leyɗe haali-faransi), leyɗe adinooɗe gollirgol mo naati e jiiɓugol mo. Hino gasa sabaabeeji mum hino ɗuuɗi, kono sikke alaa gooto e majji ko lo’ere Fulɓe ɓen hella ka dawro (politiki) sabu ɓe hollaali laamuuji ɗin hitte ngootaagu ɗemngal maɓɓe ngal, ɓe acci ɗin laamuuji ɓahi mbinndudi fulfulde ndin e mbinndudi ɗemɗe ɓurɗe doole e ɗen leyɗe, ɗum ko njolfoore Senegaal maa Bammbarankoore Mali.
Sabaabe goo kadi ko haɓɓitagol e doosgal wi’ungal: one graphem per phonem, e fulfulde: alkulal gootal wonande sowto wooto. Si tawii non ko maa tun ngal doosgal huuɓnee, ko honno winndirten sowtooji nyonndi ɗin wano mb, nd... alkulal bajjal? Ko fii honɗum ɓen wi’ooɓe ɗum hino huuwtora alkule ɗiɗiije e enngeleere maa e faransiire wano ch maa ph?
nng̣/ŋng
E piide misal: konngol (woni fonndoodi UNESCO)/koŋngol (woni mbinndudi lunndiindi).
Ko addi woɓɓe sincugol ndii mbinndudi lunndiindi, ko wiigol konngol hino waawa jogaade maanaaji ɗiɗi seertuɗi: gollal honude “naɓude konu, haɓeede, hippaade” hino waawi addude ismu kon-ngol, e maanaa huunde jeyaande e fedde-innde NGOL, wano lappol, si naɓii konu, wi’ee lappol konngol (iwde e seekorde gollal HON- e ɓeydol NGOL), e faransiire: la colonne qui a lancé l’expédition, e enngeleere: the column that launched the expedition. Ɗum ɗoo hino waawee faytindireede e konngol (haala, wowlugol) ko ɗum waɗi hino haani senndindireede ka binndol, e bi’ol winndooɓe koŋngol. E haqiiqa on, muynuɗo fulfulde faytindirtaa ɗii ɗoo ɗiɗi sabu helmere kala hino mari saccondiral mum e nder yeewtere, ko ɗemɗe Tuubaako innata kon context(e)! Si yawtii ɗon kadi, kelme addooje faytindiro wano no yiiru-ɗen nii heewaa, ɗe yonataa hay 1% kelmeendi fulfulde ndin! Ko ɗum waɗi, jogitagol mbinndudi haaldanaandi ndin bonnataa hay fus e oo ɗoo hella (bannge).
Kelmeendi ɓaarordi (terminoloojii)
fedde-innde: classe nominale (noun class)
ɓeydol: affixe, suffixe, préfixe
gollal: verbe
ismu: participe, participle
alkule ɗiɗiije: digraphe
seekorde: racine (root, stem
Fiinannde 4 / day 4
Jokkiten tinndinooje men ɗen ko feewti e luure taweteeɗe e mbinndudi fulfulde ndin jooni.
1) nyc/nc
2) ŋk/nk
3) -’de/-de
Yeewten non jooni fii ɗee geɗe ɗoo no luggiri.
1) e 2) Ka wowlugol, baymaanaagal fulfulde ngal no yamiri si n wowlidaama e c maa e k, no waɗɗii ka o wayloo o wonta ny (takko c) maa ŋ (takko k). E maanaa, alkulal ngal ɓurtay nanndude e c kanyum e k, ko ɗum waɗi si on alhaali innaa assimilation, ko ɗum woni nanndingol. Ngal doosgal, kala muynuɗo fulfulde no anndi ngal. Jaraa ka ɗum hollitee e mbinndudi so wonaa faaleede jilɓinde ndi e hoore meere.
Mise:
wowlugol mbinndudi sellundi mbinndudi nyawndi
[sanycude] sancude sanycude, sañcude
[conyce] conce conyce, coñce
[haŋki] hanki haŋki
[kaŋko] kanko kaŋko
[koŋŋgol] konngol koŋŋgol, koŋngol
3) Hiɗen anndi fulfulde hiirnaange ko ɓeydol –de takkata e gollal muumal. Si ɗaɗol gollal ngal no timmiri n, ka wowlugol ko nnde wonata (ciddal alkule nyonnde) kono ka mbinndudi ko n gooto haani winndeede. Haanaa kadi yowude kojombowal lomtotoongal n ɗalaaɗo on, wano no woɓɓe sutti winndirde non e ɗii duuɓi sakkitiiɗi. E piide misal:
wowlugol mbinndudi sellundi mbinndudi nyawndi
[jaŋŋginnde] jannginde janngin’de, jannginnde
[honnde] “yaade konu” honde honnde, hon’de
[wonndude] wondude wonndude
[hirjinnde] hirjinde hirjinnde, hirjin’de
Maandito-ɗen: e saa’i, nooneeji mbinndudi ɗiɗi no selli. E misal: helmere wonde. Hinde huuwtoree e mbaadiiji ɗiɗi:
a) Gollal, yeru e ngal misal: gawdi mawki heewi wonde ko e weendu
b) Tokkirde, yeru e ngal misal: en nganndii wonde ko hakkunde renndo haaloowo fulfulde ɓe ndanyaa
Si ko a), ɓayri ko gollal, ko n gooto haani winndeede, wano no hollir-ɗen dow ɗoo jooni (ndaaru toɓɓel 3), si ko b), helmere nden yaltii e mbaadi gollal wontii ko wi’etee tokkirde. Ko ɗum waɗi wonde no selli kono winndude wonnde kadi wonaa ko nyawi: en nganndii wonnde ko hakkunde renndo haaloowo fulfulde ɓe ndanyaa.
E rawnoode: sartiiji mbinndudi ko nyeenyal hakkunde nyemmbugol wowlaango ngon tigi (e maanaa winndugol kala alkulal wowlaangal, wi’eteengal e ɗemɗiyankaagal baymaanaawal) e ɗalugol alkule ɗe muynuɗo haala kan waawi wowlude hay si ɗe winndaaka.
Kelmeendi ɓaarordi:
Baymaanaagal: phonologie (phonology)
Baymaanaawal: phonème (phonem)
Gollal: verbe (verb)
Gollal muumal: verbe infinitif (infinitive verb)
Kojombowal: apostrophe ( apostroph)
Tokkirde: conjonction (conjunction)
This comment has been removed by the author.
ReplyDeleteشركة المثالى بروكر هى شركة مكافحة الحشرات بالخبر ومكافحة الحشرات بالاحساء ومكافحة الحشرات بالقطيف
ReplyDeleteشركة مكافحة حشرات بالخبر
شركة مكافحة حشرات بالجبيل
شركة مكافحة حشرات بالاحساء
شركة مكافحة حشرات بالقطيف
شركة كشف تسربات المياه بالدمام
شركة كشف تسربات المياه بالخبر
شركة كشف تسربات المياه بالجبيل
شركة كشف تسربات المياه بالاحساء
شركة كشف تسربات المياه بالقطيف
ومكافحة الحشرات بالجبيل وجميع انواالحشرات الزاحف والطئره والصرصير والبق
-sañde => sañtude (sancude sellaani)
ReplyDeleteخدمات ابو ظبى – بيت العز
ReplyDeleteشركة جلى وتلميع رخام ابوظبى
شركات تنظيف المطابخ وإزالة الدهون أبو ظبي
شركة تنظيف بالبخار ومكافحة حشرات بجده 0560943111
ReplyDeleteارخص شركة مكافحة حشرات بجدة
شركة مكافحة حشرات بجدة
من أهم المميزات التي يجدها العميل في افضل شركة مكافحة حشرات بجدة أسعارها رخيصة مقارنة بغيرها من الشركات الأخرى.
شركة مكافحة حشرات بجدة تضم مجموعة من العاملين والفنيين المدربين على مستوى عالى لديهم القدرة على التعامل مع كافة أنواع الحشرات كونهم يمتلكون خبرة كبيرة تم اكتسابها على مدار سنوات طويلة.
امتلاك أدوات ومعدات مستوردة من الخارج خصيصًا من أجل شركتنا وذلك لتسهيل الخدمة المقدمة في أسرع وقت ممكن.
اتباع أحدث الأساليب الحديثة والمتطورة للقضاء على الحشرات نهائيا.
شركة مكافحة حشرات بجدة نستخدم مبيدات حشرية قوية ذات فعالية كبيرة في مكافحة الحشرات دون التأثير على صحة أفراد الأسرة.
للاستفسار:
0560943111
شركة تنظيف موكيت بالبخار بجدة
شركة تنظيف موكيت بجده
تقدم أفضل شركة تنظيف أفضل خدمات تنظيف الموكيت ، و من المعروف أن الموكيت أكثر المفروشات تعرضاً للاتساخ ، لا سيما و أنه يلامس الأرض بشكل مستمر و يتعرض للأربة و الغبار و الحشرات بسرعة كبيرة ، لذا لابد من توفر أجهزة البخار اللازمة للعمل علي تنظيفه و الحصول علي أفضل النتائج التي تظهر علي الموكيت و تعيده إلي حالته الأولي
اليك سيدتي افضل واسهل الطرق التي من خلا اتباعها تستطيعي الحصول على نظافه بيتك دائما
دون تعب او عناء فهذا ماتحلم به كل سيدة بيت مسئوله عن بيتها واسرتها وتخشى عليهم من التعرض للاصابه
بالامراض التي ممكن ان تنتج عن الاوساخ والاتربه ففالغبار يأتي محمه بالكثير لذلك يتوجب عليكي ان تهتمي
بالبيت وان تراغي نظافته بشكل دائم وفوري واليكي سيدتي بعض النصاح التي ممكن ان تساعدك في ذلك
طرق تنظيف المنزل وتعطيره طرق تنظيف المنزل وتعطيره
شركة تنظيف بالبخار بجدة
الحرص على التخلّص من القمامة وتنظيف سلّة النفايات أولاً بأول
، كما يُنصح بتعقيم السلّة بأحد أنواع المنظفات وتعريضها للهواء الطلق للتخلّص من
البكتيريا والجراثيم العالقة وللمحافظة على رائحتها جيّدة.
تنظيف السجاد أو الموكيت عن طريق إحضار سطل مملوء بالماء و
إضافة معطر الأقمشة عليه وتمرير هذا المزيج عليه باستخدام فوطة كبيرة،
ستعمل هذه الطريقة على تنظيف السجاد بشكل جيد بالإضافة إلى تعطيره و
التخلّص من الشعر العالق منذ مدّة. فك الستائر وغسلها وتعطيرها بملطف الأقمشة،
ويُنصح بغسل كلّ ستارة على حدا منعاً لحصول أي فوضى عند إرجاعها.
شركة نقل اثاث بالرياض 0500091013 ارخص شركة نقل عفش – إدارة سعودية
ReplyDeleteنحن أفضل شركة نقل عفش ونقل الاثاث بالرياض تقدم شركتنا أسعار خيالية فلا تتردد في التواصل معنا، معنا ستجد كل ما تحلم به فقط اتصل بنا ، نحن في انتظارك نحن نمتلك فريق مخصص للرد علي سيادتكم و تلقي كافة طلباتكم علي مدار الأربع و عشرين ساعة , اسطول من العربات متحرك لجميع المحافظات .
شركة نقل اثاث بالرياض
شركة نقل اثاث بالرياض عماله فلبينيه
شركة نقل عفش بالرياض إن النقل عندنا أمر بسيط وليس معقدا. مهمتنا هي تبسيط خدمة النقل بضمان الحفاظ على منقولاتك دون عناء والنقل بأقل الاسعار ونقدم خدمة نقل الأثاث فقط منفردا أو إضافة بعض الخدمات إلى نقل الاثاث (نقل العفش) من تعبئة، تغليف، تنظيف، فك، تركيب أو إضافة جميع الخدمات إلى نقل الأثاث وتسمى الخدمة الشاملة حسب اختيار عملينا
و لدينا خبرة متطورة في خدمات نقل الأثاث السكنى والتجاري والفندقي بكل عناية ومهنية لعملائنا الكرام بالاعتماد على تكنولوجيا النقل
تخزين عفش بالرياض
من اولويات شركة نقل عفش بالرياض هي تقديم افضل الخدمات وبأقل الاسعار حتى نستطيع الوصول
لجميع فئات وطبقات المجتمع على حد سواء فالشركه تقدم خدمة نقل الاثاث بأقل تكلفه مما ان تجدها مع أعلى
مستوى للخدمه المقدمة لعملاءنا فهدف الشركة الاساسي ليس الربح المادي بقدر ما تريد الشركه راحه العملاء
فشركه نقل عفش بالرياض تسعى الى الربح المعنوي قبل المادي وإرضاء العميل قبل اي شئ.
نقل اثاث بالرياض
[URL=https://elawaeil.com/%D8%B4%D8%B1%D9%83%D8%A9-%D9%86%D9%82%D9%84-%D8%A3%D8%AB%D8%A7%D8%AB-%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D8%B6-%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%84%D8%A9-%D9%81%D9%84%D8%A8%D9%8A%D9%86%D9%8A%D8%A9/]نقل اثاث بالرياض[/URL]
جميع الخدمات المنزلية بالرياض
ReplyDeleteمؤسسة الصرح جروب لجميع خدمات
ابغي شركة ترميم منازل 0534547049
ترميم حمامات بالرياض 0534547049
ترميم منازل قديمة 0534547049
ترميمات مباني بالرياض 0534547049
ترميم بيوت 0534547049
ترميم شقق 0534547049
ترميم فلل 0534547049
ترميم منزل 0534547049
ترميم الحمام 0534547049
ترميم البيت 0534547049
crosswalks
ReplyDeleteMuğla
ReplyDeleteSamsun
Eskişehir
Sakarya
Kars
EPİHUS
ankara parça eşya taşıma
ReplyDeletetakipçi satın al
antalya rent a car
antalya rent a car
ankara parça eşya taşıma
8S1
uşak evden eve nakliyat
ReplyDeletebalıkesir evden eve nakliyat
tokat evden eve nakliyat
kayseri evden eve nakliyat
denizli evden eve nakliyat
ES48NL
829E5
ReplyDeleteManisa Lojistik
Urfa Şehirler Arası Nakliyat
Ünye Çatı Ustası
Yobit Güvenilir mi
Bingöl Şehirler Arası Nakliyat
Yenimahalle Fayans Ustası
Çerkezköy Motor Ustası
Etlik Boya Ustası
Sincan Boya Ustası
10BED
ReplyDeleteÇankırı Parça Eşya Taşıma
Çerkezköy Çilingir
Eryaman Boya Ustası
Etimesgut Boya Ustası
Düzce Evden Eve Nakliyat
Sivas Parça Eşya Taşıma
Tekirdağ Çatı Ustası
Mersin Şehirler Arası Nakliyat
Bartın Şehir İçi Nakliyat
C9D7B
ReplyDeleteDenizli Şehir İçi Nakliyat
Balıkesir Şehir İçi Nakliyat
Kırıkkale Şehir İçi Nakliyat
Tunceli Evden Eve Nakliyat
Çorum Şehirler Arası Nakliyat
Çankaya Boya Ustası
Kayseri Şehir İçi Nakliyat
Afyon Şehirler Arası Nakliyat
Nevşehir Lojistik
485AE
ReplyDeleteKilis Evden Eve Nakliyat
masteron
buy parabolan
Afyon Evden Eve Nakliyat
order testosterone enanthate
buy sarms
Mersin Evden Eve Nakliyat
buy fat burner
primobolan for sale
32471
ReplyDeletehttps://referanskodunedir.com.tr/
8BE00
ReplyDeleteCoin Madenciliği Nasıl Yapılır
Facebook Sayfa Beğeni Hilesi
Binance Nasıl Oynanır
Bitcoin Nasıl Oynanır
Mexc Borsası Güvenilir mi
Binance Madencilik Nasıl Yapılır
Onlyfans Beğeni Hilesi
Binance Ne Zaman Kuruldu
Paribu Borsası Güvenilir mi
27C0F
ReplyDeleteuniswap
galagames
phantom
trezor suite
dappradar
ledger live
metamask
trezor suite
yearn